Groei en ontwikkeling zijn complexe dingen. Helaas gaat dit niet altijd goed. Hierdoor kunnen tijdens het ontwikkelen foutjes optreden, waardoor er afwijkingen in bijvoorbeeld het gebit of gezicht optreden. Een voorbeeld is een hazelip (schisis) of tanden en kiezen die helemaal niet aanwezig zijn (agenetisch).

Tandaanslag is een verkleuring van de tanden, vaak bruin of zwart, die wordt veroorzaakt door kleurstoffen uit eten, drinken of rook. Het is anders dan tandsteen, dat een harde, kalkachtige laag is die op de tanden vormt. 

Aangezichtspijn of prosopalgie is pijn in het gezicht en hoofd en kan een teken van ziekte zijn. Bij aangezichtspijn zijn er enkele seconden durende, zeer heftige steken in het gezicht. Deze heftige steken houden enkele minuten aan en kunnen meerdere malen per dag voorkomen. Soms kan aanraken van het gezicht of kauwen de pijn uitlokken.

Er zijn twee vormen, namelijk de idiopatische vorm − deze komt het meest voor − en de symptomatische vorm. Bij de symptomatische vorm is er sprake van een onderliggende afwijking zoals een tumor die op een gezichtszenuw drukt. Een vorm van idiopathische aangezichtspijn is trigeminusneuralgie.

Gingiva, ook wel tandvlees genoemd, is het zachte weefsel dat je tanden omringt en beschermt. Het vormt een barrière tussen de tanden en de rest van de mondholte en is belangrijk voor het stevig houden van je tanden in de kaak. 

Wanneer een prothese of frame wordt vervaardigd, zullen er afdrukken worden gemaakt. Deze afdrukken zorgen dat het echt maatwerk wordt. Is de prothese gevallen, of moet er een tand of kies worden bijgeplaatst, wordt er een afdruk gemaakt. Bij het maken van een afdruk, zal eerst worden gepast welke maat afdruklepel nodig is. Vervolgens wordt de lepel gevuld met afdrukmateriaal (alginaat) en de afdruk gemaakt. Dit zal even in de mond moeten blijven om uit te harden. Is de alginaat hard, wordt de lepel uit de mond verwijderd.

De lepel die nodig is om een afdruk te maken. Het kan zijn dat dit een conventionele (standaard) lepel is, of een lepel die voor u op maat is gemaakt (individuele lepel).

Om een afdruk te maken, zal er afdrukmateriaal moeten worden gebruikt. Tijdens de eerste afspraak zal dit altijd alginaat zijn. Tijdens de tweede afspraak is dit afhankelijk van het te vervaardigen werkstuk.

Soms kom je helaas te struikelen of krijg je een klap tegen je hoofd. Het kan dan gebeuren dat een voortand afbreekt. Een melktandje kan vaak niet gerepareerd worden, een blijvende tand wel. Neem altijd zo snel mogelijk contact op met je tandarts. Is je eigen tandarts afwezig, bel dan naar de dienstdoende tandarts.

Aften zijn pijnlijk, grijswit zweertje in de mond van ongeveer 5 tot 10 millimeter in doorsnede. Ze komen vooral voor op het wangslijmvlies, het tandvlees en het gehemelte. Soms komen ze op de tong voor.

Wanneer iemand gevoelig voor aften is, kan tandenpoetsen met Sendium tandpasta een oplossing zijn.

Afwijkende mondgewoonten zijn gewoontehandelingen of bewegingen die negatief zijn voor de gebitsstand, het spreken, het gehoor en de gezondheid. Habitueel mondademen (de gewoonte om in rust de lippen niet te sluiten), afwijkend slikken en kauwen en duim- en vingerzuigen (en spenen) zijn afwijkende mondgewoonten. Verder vallen foutieve lipgewoonten, tonggewoonten en nagelbijten onder afwijkende mondgewoonten.

Niet iedereen wordt geboren met een mooie strakke tandenrij. Dit hoeft niet altijd een probleem te zijn, maar het kan voor de gezondheid soms beter zijn dat deze afwijking wordt gecorrigeerd. Deze correctie kan worden uitgevoerd met behulp van een beugel. Dit is waar een orthodontist aan het werk mag.

Er wordt van agenesie gesproken wanneer één tand of kies in aanleg niet aanwezig is. Dit kan zichtbaar worden gemaakt op een röntgenfoto.

Doorzichtige beugel als alternatief voor de bekende blokjes beugel. 

Lees HIER meer over aligners.

Bij Amelogenesis Imperfecta is sprake van een ontwikkelingsstoornis van het tandglazuur. Meestal ontstaat een glazuurafwijking als de tand of kies nog in ontwikkeling is. Dat wil zeggen: als de tand of kies nog onder het tandvlees ligt en nog niet is doorgebroken. In deze periode kan een ziekte of infectie een glazuurafwijking veroorzaken.
De glazuurafwijking kan ook erfelijk bepaald zijn. Een stoot of val op het melkgebit kan er ook voor zorgen dat het glazuur van de daaronder gelegen blijvende tand of kies beschadigd raakt.

 Een glazuurafwijking kan zowel bij het melkgebit als het blijvende gebit voorkomen. Het glazuur is dan niet goed gevormd, maar het eronder gelegen dentine wel. Het glazuur is ruw, korrelig en onregelmatig, ook kan er minder glazuur aanwezig zijn. De kleur van tanden en kiezen bij Amelogenesis Imperfecta is onregelmatig wit tot geel/bruin/grijs. Het gebit is moeilijk schoon te houden en kwetsbaar voor gaatjes. Tanden en kiezen zijn ook gevoeliger.

De behandeling kanzodanige bescherming bieden aan tanden en kiezen, dat normale mondhygiëne zoals poetsen en flossen weer mogelijk wordt, en tanden en kiezen minder kwetsbaar worden.
Dit kan door middel van composietrestauraties en/of kronen. IS het defect te groot van omvang en breken de kiezen makkelijk af, kan er soms voor worden gekozen deze te verwijderen voor de achterliggende kies gaat doorbreken. Dit gaat in samenwerking met de orthodontist en kaakchirurg.

Anesthesie is beter bekend onder de naam verdoving. Niet alle behandelingen kunnen zonder verdoving worden uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld een het uitvoeren van een wortelkanaalbehandeling of het trekken van tanden en kiezen. Daarbij kan het voor mensen rust geven wanneer er verdoofd wordt wanneer er moet worden geboord. Dit is echt geen probleem, geef dit gerust aan. 

Zeer veel mensen zijn bang voor de tandarts. Dit is zeker niets om je voor te schamen. Geef duidelijk aan waar je bang voor bent, dan kunnen we daar zeker rekening mee houden. Vaak zien we dat mensen door hun angst voor langere tijd niet komen en zich dan zo schamen dat ze lang niet geweest zijn en weer niet komen. Hoe moeilijk ook, stap één is bellen en een afspraak maken, wij zullen echt niet iemand veroordelen op zijn angst. 

Waar mensen dan al zo bang voor zijn? Dat kan vanalles zijn:

• angst voor pijn
• angst om de controle te verliezen
• angst om achterover te liggen
• geen idee wat er allemaal wordt gedaan in de mond
• het geluid van de boor
• bang voor de prik
• angst voor naalden
• angst om te gaan hyperventileren of flauw te vallen
• denken dat wij vinden dat je zeurt wanneer je wat spannend of eng vindt.

Vertel voor de behandeling waar je bang voor bent. Tijdens de behandeling leggen we alles stap voor stap uit, zodat precies duidelijk is wat we gaan doen. Dan gebeuren er geen onverwachtse dingen. Zonder overleg wordt er ook niet behandeld.

Tandartsen die een speciale opleiding hebben gevolgd om (extreem) angstige patiënten te behandelen. 

Wortelpunt.

Het kan gebeuren dat, ondanks dat een wortelkanaalbehandeling goed en correct lijkt te zijnt, er toch steeds een ontsteking terugkeerd. Naast een tand of kies trekken, is een apexresectie een mogelijkheid. De kaakchirurg maakt dan een gaatje in het kaakbot. Via dit gaatje wordt er een stukje van de wortelpunt (apex) afgehaald en maakt een kleine vulling in de wortel.

Ademstilstand

Bacteriën. Iedereen heeft ze in de mond. In de mond zijn zowel goede als slechte bacteriën aanwezig. Krijgen de slechte bacteriën de overhand, dan kunnen er bijvoorbeeld gaatjes, ontstekingen of parodontitis (botafbraak) ontstaan. Dit is niet te voorkomen door alleen mondspoelmiddel te gebruiken. Naast regelmatig tandenpoetsen, zal het ook tussen de tanden en kiezen goed schoon moeten blijven. Dit lukt alleen door het gebruik van bijvoorbeeld tandenstokers, ragers of flosdraad.

Zeer veel mensen zijn bang voor de tandarts. Dit is zeker niets om je voor te schamen. Geef duidelijk aan waar je bang voor bent, dan kunnen we daar zeker rekening mee houden. Vaak zien we dat mensen door hun angst voor langere tijd niet komen en zich dan zo schamen dat ze lang niet geweest zijn en weer niet komen. Hoe moeilijk ook, stap één is bellen en een afspraak maken, wij zullen echt niet iemand veroordelen op zijn angst. 

Waar mensen dan al zo bang voor zijn? Dat kan vanalles zijn:

• angst voor pijn
• angst om de controle te verliezen
• angst om achterover te liggen
• geen idee wat er allemaal wordt gedaan in de mond
• het geluid van de boor
• bang voor de prik
• angst voor naalden
• angst om te gaan hyperventileren of flauw te vallen
• denken dat wij vinden dat je zeurt wanneer je wat spannend of eng vindt.

Vertel voor de behandeling waar je bang voor bent. Tijdens de behandeling leggen we alles stap voor stap uit, zodat precies duidelijk is wat we gaan doen. Dan gebeuren er geen onverwachtse dingen. Zonder overleg wordt er niet behandeld.

De basisverzekering of zorgverzekering is een ziektekostenverzekering voor inwoners van Nederland, die verplicht is onder de Zorgverzekeringswet. De zorgverzekering dekt noodzakelijke, op genezing gerichte, zorg. Kenmerken van de zorgverzekering zijn de verzekerings- en acceptatieplicht.

Persoon welke de behandeling uitvoerd.

Een behandeling kan bijvoorbeeld het vullen van een tand of kies zijn. Het uitvoeren van een wortelkanaalbehandeling. Het maken van een prothese, frame of kroon of brug.

Hulpmiddel om tanden en kiezen netjes in de rij te krijgen.

Met een beugel worden tanden en kiezen rechtgezet en problemen aan de kaak, zoals ruimtegebrek, verholpen. De verschillende soorten beugels hebben elk een eigen specifieke werking. Een orthodontist of tandarts voor orthodontie maakt een behandelplan wat aangeeft welke beugel het beste resultaat zal geven.

Gel wat in een bleeklepel wordt aangebracht om te kunnen bleken.

Lepel welke nodig is om te kunnen bleken. Dit kan een standaard lepel zijn, of een lepel welke op maat is gemaakt (individuele lepel). De individuele lepel kan meermaals worden gebruikt, de standaard lepel niet. Die is echt voor eenmalig gebruik.

Soms zijn tanden en kiezen erg donker of verkleurd. Wanneer iemand zich daar erg aan stoort kan er gebleekt worden. Niet zijn alle tanden en kiezen ontvankelijk voor bleken, waardoor soms niet het gewenste resultaat wordt bereikt. Vullingen, facings, kronen en bruggen kleuren niet mee.

Wanneer we worden geboren, zal dit over het algemeen zonder tanden en kiezen zijn. Na enige tijd zullen de eerste tandjes doorbreken. Na verloop van tijd zullen de anderen tandjes en kiesjes volgen. Dit wordt het melkgebit genoemd. Na een aantal jaar zullen deze tanden en kiezen worden vervangen door blijvende tanden en kiezen: het blijvende gebit.

Blootliggende tandhalzen ontstaan wanneer het tandvlees (gingiv) zich terugtrekt.

Een torus palatinus is een exostose (benig uitgroeisel) van het palatum. Dit komt bij 15-20% van de populatie voor. Het geeft meestal geen klachten en het is een benigne aandoening. De exostose kan allerlei vormen aannemen en is bothard bij palpatie. Op een eventuele rontgenfoto is zichtbaar dat de zwelling uit bot bestaat, met een cortex.

Een torus mandibularis is een exostose van de mondbodem. Deze zit meer lateraal en kan enkelzijdig of dubbelzijdig voorkomen, meestal dubbelzijdig en symmetrisch. Bij circa 6% van de bevolking. Een torus kan heel groot worden en dan wel klachten veroorzaken. Ook kunnen ze problemen geven bij het plaatsen van een prothese. In dat geval kunnen ze chirurgisch worden verwijderd.

De maaginhoud komt er via de mond weer uit.

Ga nooit na het braken gelijk de tanden en kiezen poetsen. De maaginhoud is erg zuur en door het poetsen wordt het glazuur beschadigd. Wel kan de mond goed gespoeld worden met water.

Wanneer een tand of kies verloren is gegaan, wil niet iederen dit zo laten. Een brug kan soms deze ontbrekende tand of kies vervangen. Er moet dan wel aan beide zijden van het gat een tand of kies aanwezig zijn, welke van goede kwaliteit is. 

Meer lezen over een een brug doet u HIER.

Onder bruxisme vallen klemmen en knarsen.

Met lezen over bruxisme, klik dan HIER.

Cariës is het woord dat in de tandheelkunde wordt gebruikt voor gaatjes.

Chloorhexidine is een mondspoelmiddel dat kan worden gebruikt wanneer er sprake is van een ontsteking, of om een ontsteking te voorkomen na een chirurgische ingreep in de mond. Hierbij kan er worden gedacht aan het verwijderen van een verstandskies die nog in het bot ligt of het plaatsen van een implantaat of implantaten.

Chloorhexidine kan verkleuring van de tanden en kiezen geven. Deze kan door een tandarts of mondhygiëniste worden verwijderd.

Compomeer is een van de vulmaterialen die in de tandheelkunde wordt gebruikt. Is het gaatje erg diep? Of het werkterrein lastig droog te houden? Dan kan er worden gekozen voor compomeer. Compomeer is net als composiet wit van kleur. 

Composiet is het meest gebruikte vulmateriaal in de tandheelkunde. Doordat het in zeer veel kleuren te verkrijgen is, kan er ook een heel mooi esthetisch resultaat worden bereikt. Een ander voordeel is dat de vulling snel hard wordt bij het gebruik van een UV-lamp. Hierdoor kunt u na de behandeling gelijk eten of drinken, mits er geen verdoving is gebruikt.

Tijdens de controle wordt er niet alleen gekeken naar de tanden of kiezen, ook de slijmvliezen worden gecontroleerd op afwijkingen. Ondanks dat er soms wordt gedacht dat tandartsen u willen pesten, is het regelmatig laten uitvoeren van een controle van belang om grote problemen te voorkomen.

Wat er tijdens een controle wordt bekeken kunt u HIER lezen.

Corsodyl is een mondspoelmiddel dat net als chloorhexidine vaak wordt voorgeschreven om een ontsteking te voorkomen.

Dentine is het tandbeen. Dit is zachter dan glazuur en kan gelig of bruin van kleur zijn. Is het dentine afgedekt door het tandvlees en glazuur, zal deze vaak niet gevoelig zijn. Komt het dentine bloot te liggen, kan dit sneller slijten of gevoeliger zijn voor prikkels van kou en warmte.

Dentitie is verzamelnaam dat in de tandheelkunde wordt gebruikt voor alle tanden en kiezen.

Wanneer je diabetes hebt, kun je gevoeliger zijn voor wondjes en infecties. Een goede mondhygiëne is dan zeker van belang.

Tabletten die kunnen worden gebruikt om zichtbaar te maken of er goed wordt gepoetst. Deze geven een paarse of rode kleur af. Waar de tanden en kiezen paars of rood kleuren, wordt net niet helemaal goed gepoetst.

Het kan gebeuren dat de zenuw afsterft. Vaak is dit het gevolg van een diep gat of een afgebroken tand of kies. Soms is een harde klap op tanden in het verleden de oorzaak, zoals bijvoorbeeld een val op de mond als kind. In heel enkele gevallen is er geen reden aan te wijzen, maar sterft toch de zenuw af. Dit wordt wel een dode tand of kies genoemd.

De eerste tanden komen veelal door wanneer het kind 6 - 9 maanden oud is. Vaak zijn dit de onderste twee tanden. Tussen de 24 - 30 maanden zal het melkgebit compleet zijn. Het besteaat dan uit 12 tanden en 8 kiezen. Vanaf 5 jaar begint meestal de eerste wsselfase. De voortanden worden gewisseld voor blijvende tanden en aan de achterkant komt er overal 1 kies bij. Rond 8 jaar kan de tweede wisselfase beginnen. De hoektanden en de overige melkkiesjes worden gewisseld voor blijvende kiezen.

Wanneer een kind gaat wisselen is erg persoonsafhankelijk. Bij de een begint het wisselen vroeg en bij een ander duurt het wat langer.

Doorzichtige beugel als alternatief voor de bekende blokjes beugel. 

Lees HIER meer over aligners.

Het ene drankje is schadelijker voor het gebit dan het andere drankje. Neem je drinken mee naar school of naar sport, neem je zo nu en dan een slokje, dan is het zeker verstandig om er op te letten dat het drinken niet te zoet of te zuur is. Door de vele drinkmomenten krijgt het gebit iedere keer een klap, waardoor het gevoeliger voor gaatjes en erosie wordt.

Een driekopstandenborstel is een tandenborstel die aan drie zijdes tegelijk poetst. Dit is zowel de buiten-, binnen- als de bovenzijde. Deze tandenborstel kan geschikt zijn voor personen die slecht meewerken tijdens het tandenpoetsen, of personen die minder motorische vaardigheden hebben.

In 2010 heb ik mijn scriptie: Gebitsverzorging van gehandicapte patiënten door hun verzorgers. Een effectstudie naar het gebruik van een driekops tandenborstel. Meer weten? Lees dan HIER verder.

Wanneer mogelijk, is het verstanding om vanaf 9 maanden een beker zonder tuit in plaats van een zuigflesje of anti-lekbeker te gebruiken. Is de overstap lastig, dan kan als tussenstap een tuitbeker worden gebruikt. Een zuigfles met melk of zoete inhoud mee naar bed geven is extra schadelijk. ‘s Nachts wordt er minder speeksel geproduceerd om het gebit te beschermen. Een flesje met water mee naar bed kan altijd. Vaak sabbelen aan een zuigflesje of anti-lekbeker met bijvoorbeeld vruchtensap, siroop, drinkyoghurt of andere melkproducten kan het gebit aantasten. Het gebit komt door het vaak sabbelen langdurig met suikers in aanraking. Hierdoor neemt de kans op (zuigfles)cariës snel toe. Laat je kind hun zoete drankjes in één keer opdrinken. Kies liever voor kraanwater in plaats van zoete dranken.

Bepaalde medicatie, medische afwijkingen of behandelingen kunnen tot gevolg hebben dat de speekselproductie geheel of gedeeltelijk stopt. Deze mensen ervaren vaak een erg droge mond. Helaas is hier erg weinig tegen te doen. Wel loopt het gebit zo meer kans op het ontwikkelen van cariës (gaatjes), waardoor extra maatregelen zeker van belang zijn.

Ondanks dat een frame, pariële prothese en prothese maatwerk zijn, kunnen ze soms drukplekken veroorzaken. Loop hier zeker niet te lang mee door. Deze verdwijnen niet vanzelf. Er zal dan iets van de kunststof afgeslepen moeten worden, zodat de druk wordt verminderd.

Voor sommige baby's en kinderen kan het rustgevend zijn om een duim in de mond te steken, dit wordt duimen genoemd. Ook andere vingers kunnen worden gebruikt. Vaak zie je dat kinderen of duimen, of een speen gebruiken. Het blijkt lastiger om duimen af te leren, dan een speen. Een duim is altijd aanwezig.

Duimen kan tot gevolg hebben dat de stand van de voortanden en onderkaak wordt beïnvloed. Op latere leeftijd kan het tot gevolg hebben dat dit moet worden gecorrigeerd met een beugel.

Is een elektrische tandenborstel beter dan een handtandenborstel? Nee, dat niet. Wel is het makkelijker om goed te poetsen. Een handtandenborstel moet je echt zelf bewegen en op de juiste manier tegen de tanden en kiezen houden. Een elektrische tandenborstel poetst voor je. Hierdoor kun jij je concentreren dat je de tandenborstel op de juiste manier tegen de tanden en kiezen houdt.

Endo is de afkorting van endodontische behandeling. Andere termen die worden gebrukt zijn wortelkanaalbehandeling en zenuwbehandeling. 

Is een zenuw afgestorven of ontstoken en kan een tand of kies behouden blijven, dan zal er een endo moeten worden uitgevoerd. Tijdens deze behandeling zal de (dode of ontstoken) zenuw worden verwijderd. Alles wordt goed opgevijld en uiteindelijk zowel het wortelkanaal als de kies opgevuld. Afhankelijk van de tand of kies kunnen hier een tot meerdere kanalen aanwezig zijn.

Erosie wordt voornamelijk veroorzaakt door zuren uit voedingsmiddelen. Deze zuren lossen het glazuur op. Het gaat niet alleen om hoevéél zure producten die worden gegeten en gedronken. Hoe vaker dit wordt gedaan en hoe langer zure producten in de mond worden gehouden, hoe groter de kans op erosie is.

Vapen of dampen is het gebruik van een e-sigaret (ook wel vape genoemd), een elektronisch apparaat dat een vloeistof (e-liquid) verhit tot damp die de gebruiker inhaleert. In plaats van tabak te verbranden, verdampt een e-sigaret een mengsel van stoffen, zoals nicotine, propyleenglycol, glycerine en smaakstoffen. 

Eten kan de mondgezondheid beïnvloeden en de mond kan gezondheid beïnvloeden. Wordt er veel suikergoed gegeten, of erg zure producten, dan neemt de kans op cariës en erosie sterk toe.

Daar staat tegenover dat wanneer de mond niet gezond is, of er veel tanden en kiezen ontbreken, het eten vaak ook lastiger wordt. Eten wordt dan in groter brokken naar binnen geschoven, wat weer nadelige gevolgen op de maag en de spijsvertering heeft. Hierdoor kan de algehele gezondheid achteruit gaan, wat weer zichtbaar wordt in de mond. Zo is de cirkel rond.

Etsbrug, ook wel bekend onder de naam plakbrug, wordt vooral gebruikt wanneer een van de voortanden verloren is gegaan. Het kan als tijdelijke oplossing worden gebruikt wanneer er op een later moment een implantaat wordt geplaatst, of als definitieve vervanging. 

Een torus palatinus is een exostose (benig uitgroeisel) van het palatum. Dit komt bij 15-20% van de populatie voor. Het geeft meestal geen klachten en het is een benigne aandoening. De exostose kan allerlei vormen aannemen en is bothard bij palpatie. Op een eventuele rontgenfoto is zichtbaar dat de zwelling uit bot bestaat, met een cortex.

Een torus mandibularis is een exostose van de mondbodem. Deze zit meer lateraal en kan enkelzijdig of dubbelzijdig voorkomen, meestal dubbelzijdig en symmetrisch. Bij circa 6% van de bevolking. Een torus kan heel groot worden en dan wel klachten veroorzaken. Ook kunnen ze problemen geven bij het plaatsen van een prothese. In dat geval kunnen ze chirurgisch worden verwijderd.

Extractie is het tandheelkundige woord dat wordt gebruikt voor het trekken van tanden en kiezen.

Het kan zijn dat de tand is afgebroken of de stand of kleur van de eigen tanden niet mooi is. Dan kan worden gekozen voor een minder ingrijpende behandeling en een facing worden gemaakt. Een facing kan worden opgebouwd uit composiet of gemaakt worden van porcelein. Met beide materialen kan een zeer mooi esthetisch resultaat worden bereikt.

Wanneer mogelijk, is het verstanding om vanaf 9 maanden een beker zonder tuit in plaats van een zuigflesje of anti-lekbeker te gebruiken. Is de overstap lastig, dan kan als tussenstap een tuitbeker worden gebruikt. Een zuigfles met melk of zoete inhoud mee naar bed geven is extra schadelijk. ‘s Nachts wordt er minder speeksel geproduceerd om je gebit te beschermen. Een flesje met water mee naar bed kan altijd. Vaak sabbelen aan een zuigflesje of anti-lekbeker met bijvoorbeeld vruchtensap, siroop, drinkyoghurt of andere melkproducten kan het gebit aantasten. Het gebit komt door het vaak sabbelen langdurig met suikers in aanraking. Hierdoor neemt de kans op (zuigfles)cariës snel toe. Laat je kind hun zoete drankjes in één keer opdrinken. Kies liever voor kraanwater in plaats van zoete dranken.

Floss, ook wel flosdraad of tandzijde genoemd, bestaat uit zijden of nylon geweven draadjes die met een waslaag omgeven zijn. Tandzijde dient om de interdentale ruimtes (de ruimtes tussen twee tanden of kiezen) te reinigen en cariës (gaatjes) te voorkomen

Het kan gebeuren dat er wat tussen de tanden en kiezen blijft hangen. Dit kan dan worden weggehaald door te flossen. Voorzichtig wordt een flossdraadje dan tussen de tanden en kiezen door bewogen. Het gebruik van tandenstokers en ragers wordt geadviseerd boven flossen. 

Fluoride kun je in de natuur tegenkomen. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld grondwater en stenen. De meest voorkomende fluoriden zijn, in normale concentraties, niet giftig. 

Heeft fluoride bijwerkingen? Internationaal wordt fluoride sterk aanbevolen om tandcariës te voorkomen. In de aanbevolen dosering treden geen bijwerkingen op.

Te veel blootstelling aan fluoride kan negatieve gezondheidseffecten hebben. Langdurige en hoge inname van fluoride kan bijvoorbeeld leiden tot aandoeningen zoals fluorose. Tandfluorose kan verkleuring of vlekken op de tanden veroorzaken, terwijl skeletfluorose kan leiden tot pijn en stijfheid in de gewrichten.

Als argument om geen fluoride in tandpasta te willen gebruiken is omdat er gezegd wordt dat fluoride kan zich ophopen in de pijnappelklier en beïnvloedt zo de werking. Daarnaast zou fluoride ook in verband worden gebracht met depressies, concentratiestoornissen, problemen met het zenuwstelsel en kanker. Zelfs in lage doseringen zou fluoride het functioneren van de menselijke hersenen negatief beïnvloeden.

0 en 1 jaar
Vanaf het doorbreken van het eerste tandje: 1x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta.

2, 3 en 4 jaar 
2x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta.

5 jaar en ouder
2x per dag poetsen met fluoridetandpasta voor volwassenen. Je kunt ook tandpasta gebruiken waarop staat ‘kinder’ of ‘junior’. Kijk dan altijd naar de leeftijd die hierbij wordt aangegeven (bijvoorbeeld 5-12 jaar). Als je twijfelt, raadpleeg dan je tandarts of mondhygiënist.

Voor alle leeftijden
Raadpleeg voor alle andere vormen van fluoridegebruik je tandarts of mondhygiënist.

Een focusonderzoek wordt uitgevoerd door een kaakchirurg en is bijvoorbeeld nodig bij een geplande hartoperatie, bestraling, bepaalde orgaantransplantatie of sommige medicijnen of chemotherapie.  

Met een focusonderzoek wordt onderzocht of er een ontsteking met ziektekiemen (meestal bacteriën) in de mond aanwezig zijn. Een gezond persoon heeft hier meestal weinig of geen last van, maar onder bijzondere omstandigheden kan een focus (ontsteking) ernstige complicaties tijdens of na de behandeling veroorzaken.

In de mond zitten veel bacteriën die voor een ontsteking kunnen
zorgen. Bij een ontsteking kunnen de bacteriën in de bloedbaan
komen en zich snel verspreiden. Dit kan gevaarlijk zijn voor de
gezondheid. Daarom is het belangrijk dat we zeker weten dat de
mond vrij is van ontstekingen met ziektekiemen voordat de behandeling start.

De kaakchirurg onderzoekt de onder- en bovenkaak op de aanwezigheid van een onderstaande focus.

• Eerst wordt een overzichtsfoto van de onder- en
  bovenkaak gemaakt. Hierbij draait een röntgenapparaat om je heen. Sieraden, uitneembare protheses en hoortoestellen moeten vooraf worden verwijderd, anders verstoren deze het beeld op de foto.
• Aansluitend onderzoekt de kaakchirurg de mond.Blijkt er een mogelijke focus te zijn in onder- en/of bovenkaak, dan overlegt de kaakchirurg hoe deze het beste verholpen kan worden. Er kan ook een focus zijn, zonder dat deze klachten geeft. Toch moet de focus dan wel behandeld worden!

Het is erg belangrijk dat de mond "in alle redelijkheid focusvrij’ kan
worden verklaard voordat de geplande behandeling start.

Een frameprothese, vaak frame genoemd, is een beugelcontructie waar de ontbrekende tanden en kiezen aan kunnen worden bevestigd. Een vereiste is dat er tanden en kiezen aanwezig zijn, waar het frame om kan klikken. Dit is waarin een frame verschilt van een partiële plaatprothese (plaatje), welke tussen de tanden en kiezen hangt of op de onderkaak rust.

Lees HIER meer over een frame.

Ondanks dat frisdranken een frisse smaak hebben, zijn ze zuur. Dit komt door het toegevoegde fosforzuur (bijvoorbeeld in cola), citroen- of appelzuur (in allerlei fris- en sportdranken). De zure smaak wordt niet geproeft door de toegevoegde suiker of zoetstof. Suiker onderdrukt wel de zure smaak, maar neutraliseert het zuur niet. Dat de meeste frisdranken slecht zijn voor tanden en kiezen is wel bekend, maar lang niet iedereen weet dat vruchtensappen nóg zuurder zijn. Die zijn dus nóg slechter voor uw gebit. Ook de meeste sport- en mixdranken en de meeste rode en witte wijnen zijn zuur. De schadelijke gevolgen van de drank heeft alles te maken met de zuurgraad van die drank. Hoe zuurder de drank, hoe nadeliger voor het gebit. Maar niet het zuur van de drank alleen bepaalt of er schade aan het gebit wordt toegebracht. De schade is bovendien afhankelijk van het drinkgedrag:

• het aantal zure drinkmomenten per dag
• de tijd dat een zure drank in de mond blijft
• de manier van drinken (de frisdrank door de mond spoelen of het door de mond rondspoelen voor de smaak)

Bedenk dat bijna alle dranken zuur zijn! Water, koffie (zonder suiker) en de traditionele zwarte thee (zonder suiker) en melk zijn uitzonderingen.

Een frisse adem lijkt vanzelfsprekend, maar blijkt dit niet altijd te zijn. Vaak merkt iemand met een slechte adem, ook wel halitose genoemd, het zelf niet. Ze ruiken het zelf niet, maar de omgeving wel. Sommige mensen met een slechte adem hebben er zo veel last van, dat ze erdoor gehinderd worden in hun sociale en intieme contacten. Er is een eenvoudige en betrouwbare manier om erachter te komen of u last hebt van een slechte adem. Vraag het aan uw partner, een andere vertrouwde persoon, uw tandarts of mondhygiënist.

Een goede verzorging van uw gebit, tandvlees en tong is belangrijk om een slechte adem te voorkomen of te bestrijden.

• Poets uw tanden tweemaal per dag met tandpasta.
• Reinig ook de ruimten tussen uw tanden en kiezen eenmaal per dag met flossdraad, tandenstokers of ragers.
• Gebruik tweemaal per dag een tongschraper als u veel  tongbeslag heeft.
• Ga regelmatig voor controle naar uw tandarts of mondhygiënist. Die zal, als dat nodig is, uw gebit grondig reinigen of een ontstoken tand of kies behandelen.
• Stop met roken. Dit geldt ook voor vapen.

Niet alle verkleuringen zijn gaatjes, hierdoor kan het herkennen van een gaatje (cariës) in een tand of kies niet altijd eenvoudig zijn. Hetzelfde geldt voor groefjes of pitjes. Deze tekenen kunnen wel signalen zijn voor een beginnend of vergevorderd gaatje waardoor het belangrijk blijft op deze plekken te blijven letten.

Een goede mondgezondheid en het vroegtijdig herkennen van tandbederf kan bijdragen aan het voorkomen va neen gaatje. Daarnaast spelen voeding, drank en het aantal eet- en drinkmomenten ook een belangrijke rol. Heeft u het gevoel dat u een gaatje heeft? Plan dan een afspraak in.

Het kan gebeuren dat er een gaatje in een tand of kies is gekomen. Wanneer mogelijk, zal deze worden gevuld. In de meeste gevallen wordt dit met witte vulling (composiet) gedaan. De grijze vullingen (amalgaam) worden niet meer gebruikt.

Bij het beoefenen van sommige sporten is een gebitsbeschermer verplicht. Denk bijvoorbeeld en hockey en boksen. Deze gebitsbeschermers zijn in twee variaties: confentioneel en op maat gemaakt. De confentionele is te koop in een sportzaak en wordt met behulp van warm water enigszins gevormd naar het gebit. Zeker voor jonge kinderen die nog moeten wisselen of druk aan het wisselen zijn, kan dit een mooie tijdelijke oplossing zijn.

Voor volwassenen is een op maat gemaakte mondbeschermer aan te raden. Doordat de mondbeschermer op maat is gemaakt, zal deze niet alleen fijner dragen, maar ook beter passen. De op maat gemaakte mondbeschermer is vaak ook in verschillende kleuren te verkrijgen.

Tandenknarsen is het hard over elkaar schuiven van tanden en kiezen en wordt vaak onbewust gedaan. Door deze grote krachten die op de tanden en kiezen komen, kunnen er stukken afbreken of pijnklachten veroorzaken door overbelasting. Om deze krachten op te vangen, kan er een knarsplaat worden gemaakt. Een knarsplaat is op maat gemaakt en past daardoor goed. Hierdoor komt deze minder snel los, wanneer iemand in zijn slaap aan het knarsen is.

Lees HIER meer over een knarsplaat.

Staan er tanden en kiezen niet in de rij? Is er ruimtegebrek of andere problemen aan de kaak? Dan zou dit met een beugel kunnen worden gecorrigeerd. De beugel reguleerd de tanden en kiezen naar de gewenste plaats.

Gebitsslijtage ontstaat door verlies van tandweefsel door oorzaken anders dan cariës (gaatjes).

Gebitsslijtage komt bij iedereen voor en is in de loop van de tijd waarneembaar (normale, fysiologische slijtage). Soms verloopt de slijtage echter sneller dan normaal (pathologische slijtage). De tanden en kiezen worden dan steeds korter.

Groei en ontwikkeling zijn complexe dingen. Niet altijd gaat dit goed. Hierdoor kunnen tijdens het ontwikkelen foutjes optreden, waardoor er afwijkingen in bijvoorbeeld het gebit of gezicht optreden. Een voorbeeld is een hazelip (schisis) of tanden en kiezen die helemaal niet aanwezig zijn (agenetisch).

Handicaps kunnen zowel geestelijk als lichamelijk of gecombineerd zijn. Ook de mate van handicap kan verschillen. Ondanks dat een handicap als probleem kan worden gezien, zal altijd moeten worden geprobeerd om een zo goed mogelijke mondgezondheid te behouden. Dit kan soms best een uitdaging zijn. Bij een vermindere medewerking of motorische vaardigheden, kan bijvoorbeeld een driekopstandenborstel een uitkomst bieden. Deze tandenborstel poetst gelijktijden de binnen-, buiten- en bovenzijde. Voor anderen is juist de elektrische tandenborstel een uitkomst.

Veel mensen vinden van zichzelf dat ze gele tanden hebben. Wordt de kleur bekeken met een kleurschaal, valt op dat dit vaak erg meevalt. Huidskleur en de kleur van de lippen hebben ook invloed op de kleurwaarneming. Hoe lichter de huidskleur, hoe sneller gedacht wordt dat de tanden geel zijn. Lipkleur kan ook veel doen. Hoe meer kleur, hoe witter de tanden lijken.

Geneesmiddelen worden veel gebruikt. Sommigen hebben invloed op de mondgezondheid, tanden of kiezen, anderen niet. Medicatie kan ook invloed hebben of het bloed makkelijk of zeer slecht stolt. Een up-to-date medicatielijst binnen handbereik hebben kan zeker handig zijn in noodsituaties.

Een frisse adem lijkt vanzelfsprekend, maar blijkt dit niet altijd te zijn. Vaak merkt iemand met een slechte adem, ook wel halitose genoemd, het zelf niet. Ze ruiken het zelf niet, maar de omgeving wel. Sommige mensen met een slechte adem hebben er zo veel last van, dat ze erdoor gehinderd worden in hun sociale en intieme contacten. Er is een eenvoudige en betrouwbare manier om erachter te komen of u last hebt van een slechte adem. Vraag het aan uw partner, een andere vertrouwde persoon, uw tandarts of mondhygiënist.

Een goede verzorging van uw gebit, tandvlees en tong is belangrijk om een slechte adem te voorkomen of te bestrijden.

• Poets uw tanden tweemaal per dag met tandpasta.
• Reinig ook de ruimten tussen uw tanden en kiezen eenmaal per dag met flossdraad, tandenstokers of ragers.
• Gebruik tweemaal per dag een tongschraper als u veel  tongbeslag heeft.
• Ga regelmatig voor controle naar uw tandarts of mondhygiënist. Die zal, als dat nodig is, uw gebit grondig reinigen of een ontstoken tand of kies behandelen.
• Stop met roken. Dit geldt ook voor vapen.

Gevlekt glazuur kan meerdere oorzaken hebben. Witte vlekken worden op tanden het meest waargenomen, net als geelbruinig glazuur op kiezen. Deze verkleuring worden veroorzaakt doordat het glazuur niet goed is aangelegd. Kiezen met deze verkleuring staan bekend als kaasmolaren. Helaas is aan deze afwijking niets te doen.

De witte vlekken op de voortanden kunnen een aanlegfout zijn, of het gevolg van slecht poetsen terwijl er een beugel wordt gedragen. Soms lukt het om deze verkleuringen door middel van zeer lokaal bleken weg te werken.

Tanden en kiezen die gevoelig zijn voor warm en koude is een veel voorkomend probleem. Deze gevoeligheid kan worden veroorzaakt door een gaatje, of door blootliggend tandbeen. Wanneer een gaatje de oorzaak is, kan het probleem worden opgelost door de tand of kies te vullen. Is blootliggend tandbeen, beter bekend als blootliggende tandhals, het probleem, dan wordt het lastiger. Het tandbeen bevat de kanaaltjes van en naar de zenuw. Is het tandbeen niet meer bedekt door glazuur of tandvlees, komen alle prikkels zo via de kanaaltjes bij de zenuw en dit heeft pijn tot gevolg. Het eerste advies zal zijn om voorzichtiger te gaan poetsen. Tandvlees en hard poetsen zijn geen vrienden, waardoor het tandvlees nog sneller zal gaan terugtrekken. Het tweede advies is om niet meer na te spoelen na het tandenpoetsen. Spuug de tandpasta goed uit en klaar. Doordat de tandpasta net even wat langer op de tanden en kiezen blijft zitten, krijgt het de kans om te helpen de kanaaltjes dicht te zetten. Hierdoor kunnen de prikkels van buitenaf de zenuw niet meer bereiken en veroorzaken geen pijnklachten meer.

Tandpasta kan ook een belangrijke rol spelen. Sommige tandpasta's veroorzaken meer pijnklachten dan anderen. Bepaalde merken hebben zich toegelegd op het voorkomen van gevoelige tanden en kiezen. Vraag bij twijfel gerust aan je tandarts of mondhygiëniste advies.